Bashkia Berat Për një Berat të Qytetarëve
Luiza Bazaj
Drejtoreshe e Buxhetit dhe Administrimit Financiar
Percollem Vitin 2012, vitin kulmor ne histori e Shqiperise, si vit i 100 vjetorit te formimit te shtetit shqiptar dhe i pavaresise se Shqiperise, por nje vit shume i veshtire financiar per Bashkine Berat , me burime financiare te reduktuara ndjeshem, me tregues te perkeqesuar dhe me mosrealizime te te ardhurave.
Eshte i katerti vit ku Bashkia me Transferten e pakushtezuar duhet te perballoje edhe shpenzimet per funksionet e deleguara nga qeveria si: shpenzimet per funksionimin e konvikteve, te Qendres per PAK “Lira” , funksioni i mbrojtjes se pyjeve dhe i menaxhimit te banesave sociale, shpenzimet per funksionimin e zyrave te gjendjes civile.
Ne vazhdojme te mbulojme kostot e tyre nga te ardhurat lokale, si dhe mbartim kostot financiare te Transportit Urban dhe te “Klubit te Futbollit Tomori 123” sh.a.
Eshte i dyti vit ku Transferta e pakushtezuar e fillim vitit, ne kuadrin e rishikimit te buxhetit nga Qeveria ne mes te vitit , ulet respektivisht , ne vitin 2011 ne shumen 5.1milion leke dhe ne vitin 2012 ne shumen 6.2 milion leke, ulje te cilat ndikojme ne mosrealizimin e treguesve te buxhetit dhe shtojne borxhet per qeverisjen vendore!
Eshte i dyti vit ku thellohet kufizimi i perdorimit te transfertes se pakushtezuar per shpenzime personeli nga 20 % ne vitin 2011 ne 15 % ne vitin 2012, kushtezimi i cili lidh ne menyre te d.p.d. pagesat e pagave te personelit ne raport me realizimin e te ardhurave.
Eshte i pari vit 2012-ta qe Bashkia Berat filloi vitin buxhetor me nje borxh dhe nje defiçit te trasheguar nga viti 2011 ne shumen 51,2 milion leke ,nderkohe qe defiçiti buxhetor kombetar eshte 41,2 miliarde leke!!
Eshte i dyti vit 2012,-ta qe Bashkia Berat mbyll vitin buxhetor me nje dificit dhe borxh te mbartur per buxhetin e vitit 2013 prej 62.8 milion leke i cili perbehet nga:
52 milion leke ne shpenzimet operative dhe te sherbimeve te kontraktuara te pastrimit, mirembajtjes se varrezave publike dhe te deshmoreve, dekorit, mirembajtjes se siperfaqeve te gjelberta, mirembajtjes se rrugeve, trotuareve dhe ndicimit publik, likujdimi i ushqimeve te cerdhes, detyrime ndaj furiturave me lende djegese dhe ngohese te cerdheve, kopshteve e shkollave, detyrimeve ndaj energjise elektike dhe ujit te konsumuar, teletonit dhe ineternetit, detyrime te shpenzimeve per funksionimin e Qendes “ Lira”, te Qendes Kulturore, bibliotekes, Galerise se Arteve dhe Shumesporteve.
Shuma prej 10.8 milion leke perben detyrimet e Bashkise per investimet e parashikuara per tu likujduar me buxhetin e vitit 2012, per investime te kontraktuara dhe te realizuara.
Eshte i katerti vit ku Qeveria cenon autonomine e qeverisjes vendore neprmjet kufizimit te ligjeruar me Ligjin 10 117 date 23.04.2009 “Per disa ndyshime ne ligjin nr.9632 date 30.10.2006 “Per sistemin e taksave vendore” te ndyshuar, i cili ben te larget realizimin e barazimit te kostos me tarifat.
Mbulohet me tarifen e ndicimit qe paguan biznesi dhe familjet vetem 26.7% e kostos se energjise elektike per ndicim publik,
Mbulohet ne tarifen e gjelberimit qe paguajn biznesi dhe familjet vetem 8 % e kostos se gjelberimit.
Mbulohet me tarifen e pastrimit qe paguan biznesi dhe familjet vetem 50% e kostos vjetore te pastrimit dhe pjesa tjeter kompensohet nga te ardhurat e tjera vendore.
Eshte i katerti vit ku Qeveria nepermjet nxjerrjes se akteve ligjore ne mes te viteve buxhetore cenon te drejten e perdorimit te fondit te vecante per te shperblyer punonjesit per rezultate ne pune, shperblime te tjera te parashikuara me akte te tjera ligjore, dhenie ndihma te menjehershme per raste fatkeqesish, raste te daljes ne pension te punonjesve si dhe veprimtari social kulturore.
Eshte i dyti vit 2012,-ta qe vendin tone e ka mbethyer kriza financire, krize e cila shprehet ne mungesen e likujditet dhe te paaftesise paguese, pasoje e te ciles moskreditimi i llogarise bankare te perfituesve ,duke filluar nga pagesa e keshilltareve te muajit nentor e te gjitha veprimet financiare per rreth 2 milion leke.
Disa tregues te buxhetit:
1. Te ardhurat lokale perbejne 60% te totalit te financimeve gjithesej.
2. Transferta e pakushtezuar perben 40% te financimeve gjithesej .
3 .90% e totalit te te ardhurave gjithesej perdoret per shpenzimet operative (Paga, sigurime, shpenzime operative dhe te mirembajtjes,fond rezerve, dhe i emergjencave, kuota e keshillit te qarkut, ndihma familjeve ne nevoje, qendra “Lira”, subvencion parkut),
4. 10% e totalit te te ardhurave perdoret per shpenzime per investime.
5. Te ardhurat e pushtetit vendor mbulojne 60% te totalit te shpenzimeve dhe 40% e tyre mbulohen nga grandi.
Mjaftojne keta indikator per te vleresuar detyrat me te cilat eshte perballur administrata e bashkise per realizimin e Buxhetit te vitit 2012.
Situata financiare eshte perkeqesuar gjate vitit 2012 edhe pse kemi zbatuar nje program antikrize dhe kemi limituar ne kufijte maksimale shpenzimet ne teresi perfshi edhe pagat (me nje administrate te reduktuar duke shkurtuar 52 vende pune ne administrate dhe ne sektoret mbeshtetes )
KU U PERDOREN FONDET E BASHKISE PER VITIN 2012!
1. 37% e shpenzimeve operative ose 118.3 milion leke kane kaluar ne shermbimet publike; nga te cilat:
a. 23.9 milion leke Ndermarja e Gjelberimit. Nga te cilat 85% e zene shpenzimet per pagat dhe sigurimet shoqerore te punonjesve .
b. 40.5 milion leke Ndermarja Rruge Trotuare dhe Ndicim Publik ( 20 milion leke eshte paguar kosto e ndicimit publik ose mbi 80% e shpenzimeve operative te kesaj ndermarje komsumohet per te paguar energjine elektike te ndicimit publik.)
c.44.5 milion leke sipermarja e sherbimit te pastrimit dhe largimit te mbeturinave.
d. 4.4 milion leke sipermarja e dekorit dhe mirembajtja e varrezave publike dhe te deshmoreve.
e. 4.8 milion leke subvension Transportit Urban.
2. 8 % e shpenzimeve operative ose 24.8 milion leke kane kaluar per Kulturen
a. 14.4 milion leke Qendra Kulturore “M.Tutulani”
b.7.1 milion leke Biblioteka “V.Buharaja”
3. 3.1 milion leke Galeria e Areve “E.Lear”
3. 15% e shpenzimeve operative ose 47.9 milion leke kane kaluar per Qendren Ekonomike te Arsimit
a.16.6 milion leke per arsimin 9-vjecar dhe te mesem.
b.14.2 milion leke per konviktete
c.17 milion leke per cerdhet e qytetit
Shpenzimet e personelit(paga dhe sigurime shoqerore) perbejne 43% te totalit te buxhetit faktik te viti 2012 ose zene 152.5 milion leke, kundrejt 45% ne vitin 2011 ose 166.3 milion leke e barabarte me 13.8 milion leke me pak se ne vitin 2011, e kushtezuar kjo nga pakesimi i burimeve te financimit qe shoqeroj reduktimet ne administraten e bashkise dhe ne sektoret mbeshtetes te saj.
Shpenzimet operative ne vitin 2012 perbejne 48% te buxhetit faktik kundrejt 33% ne vitin 2011,
TEPRICA NETO OPERATIVE
Investimet kapitale ne bashkine Berat kane si burim financimi Pushtetin Qendror nepermjet grandeve konkuruese , financimin nga burime te vet bashkise dhe donatoret ose financime te perbashketa ndermjet bashkise dhe partnereve nderkombetar.
Investimet nga Grandet konkuruese kane tendence renie dhe nga viti 2010 e ne vazhdim nuk eshte investuar ne asnje nga prioritetet e zhvillimit ekonomik te projektuar ne Dokumentet Strategjik te Bashkise Berat.
- Theksojme faktin se nga viti 2009 e ne vazhim nuk kemi asnje lek financim per likujdimin e vleres se kontratave te mbikqyrjes dhe kolaudimit te punimeve per objektet e financuara nga grandet konkuruese duke ia faturuar kete detyrim pushtetit vendor.
- Perballe kerkesave te shumta qe ka Bashkia Berat me nje infrastrukture tejet te amortizuar, perdorimi i teprices neto eshte nje shifer modeste.Duhet te theksojme faktin se tendenca ne rritje e saj perben nje sfide ne hartimin dhe zbatimin e buxheteve vjetore dhe ato afatmesem.
Megjithe situaten financiare te veshtire gjate vitit 2012 kemi arritur tregues performance ne saj te programit antikrizedhe limitimit te shpenzimeve ne kufijte ekstrem duke beret e mundur te sherhet nga zyrat e bashkise, te marin pagat punonjesit e bashkise dhe te njesive shpenzuese ne varesi , te kryhet sherbimi i pastrimit e mirembajtjes se siperfaqeve te gjelberta, te kete ndicim public, te funksionoj cerdhja, konviktete, kopshtet, Qendra “lira”, te festohet me madheshti 100-vjetori i themelimit te shtetit shqiptar me aktivitete te larmishme edhe ne BR, fale donatoreve dhe bashkepunetoreve tane.
Disa tregues performance:
- Te ardhurat lokale per nje banor te shprehur ne leke…3223………………
- Shpenzime per nje banor te shprehur ne leke…………4998……………….
- Te ardhurat lokale per nje famijle te shprehur ne leke…12593……………..
- Shpenzime per nje familje te shprehur ne leke…………19504…………….
- Transferta per nje banor shprehur ne leke…………………2561…………..
- Investimet nga te ardhurat per nje banor te shprehur ne leke…454…………
- Shpenzuam per arsimin , shprehur ne mije leke ……………………..30 957, kundrejt 26 777 leke ne vitin 2011 ose 16% me shume.
- Shpenzuam per sherbimet publike , shprehur ne mije leke …………118 315, kundrejt
98 484 ne vitin 2011 ose 20% me shume.
- Shpenzuam per kulturen dhe sportin , shprehur ne mije leke …………55 285, kundrejt
42 241 ne vitin 2011 ose 31% me shume.
TE TJERA SFIDA KEMI PERBALLE :
Futemi ne viten e ri buxhetor me nje dificit te mbartur nga viti 2012 ne shumen 62.8 milion leke, shifer kjo e konsiderueshme e cila ndikon ndjeshem ne planifikim buxhetor te vitit 2013.
Plan Buxheti i vitit 2013 ka te diktuar dhe kushtezuar shumen prej 45 milion leke, (si teprice neto operative) qe i perket investimeve ne proces nga vitit 2012, te prokuruar dhe kontraktuar me vlere te plote dhe te likujduara pjeserisht, si dhe mbart deryrimet financiare per vlerat e kontratave te mbikqyrjes dhe te kolaudimit te punimeve per investimet e kryera nga viti 2009 e ne vazhim.
Gjetjen e rrugeve dhe hapesirave te mundshme ligjore per te rregulluar raportete e shpenzimeve per paga ndaj shpenzimeve operative,
Permiresimin e struktures se shpenzimeve operative, nepermjet burimeve te tjera alternative.
Clirimi i buxhetit te bashkise per vitin 2013 nga detyrimet financiare te sherbimit te transportit Urban dhe te “Futboll Klub Tomori” si kosto financiare me peshe ne buxhetin e bashkise.
Gjetja e rrugeve dhe hapesirave te mundshme ligjore per te rregulluar raportete e shpenzimeve per paga ndaj shpenzimeve operative ne disa sektore dhe njesi shpenzuese ne varesi te bashkise neprmjet zevendesimit te punes se krahut me procese teknologjike. Permiresimit te struktures se shpenzimeve operative, nepermjet burimeve te tjera alternative, si ne ndicimin publik.
